Ambalaj Tasarımı Öncesinde Teknik Hazırlıklar

Ambalaj ve etiket üretmek için kullanılan çok farklı malzeme yapıları vardır. Bu malzemeler üzerinde kullanılan baskı teknikleri çatı grupta 2-3 gruba ayrılsada uygulama aşamasındaki özellikler açısından onlarca kombinasyon çıkabilir. Farklı malzemeler, farklı baskı öncesi hazırlık teknikleri, üretim, kesim vb.

Bu farklılıklar içinde; bir tasarım yaparken sahip olmamız gereken ön bilgiler ve bu bilgilerin bizi ne derece ilgilendirdiği çok önemlidir.

Şahit olduğum bir örnek;

Bu çerçevede yapılan sohbetlerde kişiler kendi bilgi seviyelerini yüksek, derin göstermek için ilginç terimler kullanır, farklı baskı özelliklerinden söz ederler. Bir tasarımcıyı, tasarım yaparken ilgilendirmeyen, bir baskı öncesi hazırlık uzmanını, repro yaparken ilgilendirmeyen konulardan söz ederler. "viskozite çok önemli abi..." Baskı onay aşamasında, şahit numunenin oluşturulması esnasında oluşacak baskı sorunlarından bazılarına kaynaklık yapacak bu problem öncelikle baskı operatörünün sorunudur. Burada altını çizmek istediğim nokta, uzmanların kendi alanlarındaki odak noktalarını kaçırmamaları.

Bir tasarımcı, kendi kişisel çabalarıyla birçok konuda bilgi edinebilir. Baskı öncesi aşamalar konusunda uzman olabileceği gibi, bir ofset makinasını da rahatlıkla yönetebilir bir noktaya da gelebilir. Önemli olan bir tasarımcının veya ekibinin elindeki projenin üretim safhaları hakkında yeterli bilgiye sahip olması, teknik bilgi yetersizliği sebebiyle yol kazalarına uğramamaları için repro, renk ayrım, baskı teknikleri hakkında yeterli bilgiye sahip olmaları gerekir.

Bir ambalaj tasarım projesinde nasıl hazırlık yapılacağı, nelerin düşünülmesi gerektiği, ideal bir hazırlık sürecinin aşamaları paylaşılabilir, önerilebilir. Ama tasarım için reçete sunmak hiç akılcı değildir. Ambalajın üretim aşamaları, üretim aşamalarında kullanılan malzemelerin çeşitliliğinden dolayı bunu yapmanın zorluğu ve sıkıntısı vardır. Bir tasarımcı için dikkat edilecek konuları bir tablo olarak hazırlamış ve paylaşmıştım. Aşağıda tabloyu detaylı olarak inceleyebilirsiniz.

Bir önerim de ambalajın üzerinde olması gereken genel bilgiler, zorunlu yönetmelik kurallarını bilmeden yola çıkmamanız. Söz konusu tasarım, farklı ülkelerde satışa sunulacaksa o ülkelerin gerekli yönetmelik kurallarını bilmeniz çok önemlidir. Ülkemizde gıda ambalajlarındaki yönetmelikler sıklıkla değişiyor. Gıda yönetmeliğindeki alerjenler, ürün adları, muhteviyatlar, uyarılar, renk ve uyarılar özellikle çok iyi bilinmeli.

Ambalajın içindeki ürüne göre değişen görsel öğelerin sıralaması ve birbirleri üzerindeki baskınlıklarına göre ambalaj bilgileri değişebilir. Sağlık, gıda, endüstriyel ürünlerin üzerinde zorunlu bilgiler, işaretler ve büyüklükleri konusunda yönetmelik kurallarını mutlak surette araştırmalısınız. Bunları illa müşterinizden beklemeyin. Hem müşterinize güven vermek hem de tasarımı sunduktan sonra yeterli araştırma yapılmadığı için bu zorunlu bilgiler sonucu tasarımınızı sıkıntıya sokacak durumlara düşmemek için araştırmanızı baştan yapınız. Zamanla bu alanda yeterli bilgi ve deneyime sahip olacaksınız.

Gerçeklikten uzak abartılı illüstrasyonlar

Ürünün ambalajında kullanılan fotoğraf ve illüstrasyonun görevi ürünü doğru, etkileyici göstermek, görselliğiyle ürünün ne olduğunu çok kısa zamanda etkileyici bir şekilde tüketiciye göstermek için sıklıkla kullandığımız bir öge. Özellikle çikolata ve gofret ambalajlarında kullanılan illüstrasyonların bir çoğu gerçeklikten uzaktır. İllüstrasyon ile ürünün arasında büyük farklılıkların olduğu örneklerde, tüketici ürüne şüphe ile yaklaşmasına neden olmakta. Bu durum alım tekrarları konusunda ne yazık ki olumsuz sonuçlar doğurmaktadır. İllüstrasyon, etkili, albenili ve tüketiciyi ikna etmek adına güçlü olmalıdır ama tüketiciyi aldatmama konusunda duyarlı, titiz olmalıdır.

Ne yazık ki burada gerçek markalı ürünlerden örnek veremiyorum. Market raflarında çikolata, şekerleme, kremalı, dolgu ürünlerde bu gereksiz abartılar ne yazık ki çok fazla kullanılıyor.

Ceyhun Akgün / Ambalaj Tasarımcısı / www.ambalajca.com